Vrije radicalen

Vrije radicalen zijn schadelijke atomen en moleculen die schade kunnen aanbrengen aan het lichaam. Ze kunnen in de buitenlucht zitten, bijvoorbeeld in uitlaatgassen van auto’s, sigarettenrook of UV-straling. Maar vrije radicalen komen ook voor in het lichaam en worden zelfs aangemaakt als afvalproduct / bijproduct bij de verwerking van voeding. Ook stress kan de vorming van vrije radicalen veroorzaken.

Hoe komt het dat vrije radicalen schadelijk zijn?

Vrije radicalen zijn kleine, reactieve atomen in ons lichaam. Normaal gesproken is een atoom opgebouwd uit twee neutronen (die weer opgebouwd zijn uit protonen en elektronen). Een vrije radicaal heeft maar één neutron. De vrije radicaal heeft dus nog een “vrije plaats”, die zich zo snel mogelijk aan iets anders wil hechten. En dat kan een neutron van een gezonde cel zijn, waardoor deze cel verzwakt.

Het lichaam maakt zelf ook vrije radicalen aan. Deze radicalen hechten zich normaal gesproken aan ziekteverwekkers. Daarna verlaat deze combinatie het lichaam. Eigenlijk een goed mechanisme dus, het helpt je om gezond te blijven.

Maar door roken, stress, zonlicht en verkeerde voeding maakt je lichaam een overdaad aan vrije radicalen aan. Doordat er een overschot is, gaan de vrije radicalen zich anders gedragen. Ze hechten zich niet meer alleen aan ziekteverwekkers, maar ook aan gezonde cellen. De chemische reactie die hierdoor plaats vindt, noemen we oxidatie.

Oxidatie kun je vergelijken met een kleine ontploffing. De cellen in de omgeving beschadigen en lopen de kans dat ze niet meer kunnen herstellen. Hierdoor kun je ziek worden. Er zijn een aantal ziekten die worden toegeschreven aan schade door een overschot van vrije radicalen. Volgens gezondheidsplein hebben radicalen onder andere invloed op:

Stofwisselingsafwijkingen
Chronische / laaggradige ontstekingen
De hersenen
Verminderde vruchtbaarheid
De ogen
Het immuunsysteem
De bloeddruk
Hart en vaten
Huidveroudering

Onderstaand filmpje laat kort zien wat de oorzaak is van de oxidatiereactie van radicalen en welke voedingsmiddelen kunnen helpen om deze reactie te verminderen.

Antioxidanten

Om je lichaam te ondersteunen in de afvoer van een overschot aan vrije radicalen, kun je antioxidanten eten. Antioxidanten maken vrije radicalen onschadelijk en zorgen dat ze afgevoerd worden. Zo voorkom je bijvoorbeeld huidveroudering, ziekte en zorg je ervoor dat je DNA minder beschadigd wordt. Antioxidanten gaan het oxidatieproces tegen.

Antioxidanten is de verzamelnaam voor vitamines, mineralen en sporenelementen die onder meer in voeding zitten. Zo kun je denken aan vitamine C, A, E en selenium. Maar ook aan diverse B vitamines, koper, mangaam, taurine en bètacaroteen.

Deze vitamines en mineralen kun je onder meer vinden in groente en fruit, noten, rijst en volkorenproducten.

Voedingsmiddelen die een hoge concentratie aan antioxidanten bevatten, zijn onder meer rode paprika, broccoli, wortels, tomaat, mango, aardbei, sinaasappel en kiwi. Ook rauwe cacao, tarwegras en waterkers bevatten veel antioxidanten.

Kan ik nog meer doen om schade door vrije radicalen te voorkomen?

Naast het toevoegen van gezonde producten aan jouw voedingspatroon, kun je ook dingen weglaten. Denk hierbij aan het weglaten van alcohol en vervang frisdrank door water. Was de groente die je eet goed om de bestrijdingsmiddelen eraf te spoelen.

Niet alleen voeding kan helpen om radicalen onschadelijk te maken. Je kunt ook deels voorkomen dat vrije radicalen uit het milieu jouw lichaam binnen komen, bijvoorbeeld door het smeren van zonnebrandcrème.

Schadelijke stoffen kunnen ook in verzorgingsproducten zoals shampoo en tandpasta zitten. Probeer te kiezen voor zo natuurlijk mogelijke producten, bijvoorbeeld van Ecodenta, Lush en Naïf.

Als laatste kun je wandelingen maken in de vrije natuur, zoals het bos of langs het strand. Zorg dat je voldoende frisse lucht binnen krijgt, maar bescherm jezelf wel met de juiste zonnebrandcrème.

Je voedingspatroon aanpassen

De beste bescherming tegen radicalen kun je binnen krijgen door het eten van de juiste voedingsmiddelen. Vind je het lastig te kiezen voor gezonde voeding? Onderstaand kookboek bevat tal van recepten die je helpen een gezonder eetpatroon aan te leren. Stapje voor stapje, door middel van voorbeeldmenu’s. Ook bevat het boek boodschappenlijstjes om het jou zo makkelijk mogelijk te maken.